Պատմություն
Խորհրդային կարգերի հաստատում Հայաստանում;Ներքին կյանք, տարածքային հարցեր, Հայաստանը Անդրկովկասյան համադաշնության կազմում 1922-36թթ.Դիտեք այլ նախագծեր.
Խորհրդային կարգերի հաստատումը Հայաստանում 1920 թվականի նոյեմբերին Կարմիր բանակը ներխուժեց Հայաստանի Առաջին Հանրապետություն, որը ստեղծվել էր 1918 թվականին, Հայաստանի իշխանությունը փլուզվեց, և նրա փոխարեն ստեղծվեց խորհրդային իշխանություն։ Խորհրդային իշխանություններն արագ սկսեցին իրականացնել սոցիալիստական քաղաքականություն, ինչպիսին էր արդյունաբերության և հողի ազգայնացումը: Նրանք ճնշեցին նաև քաղաքական այլախոհությունը և կրոնական ազատությունը:Հայաստանում խորհրդային կարգերի հաստատումը բարդ և հաճախ բռնի գործընթաց էր։ Հայ բնակչության որոշ հատվածների, մասնավորապես, Հայ Յեղափոխական Դաշնակցության զգալի դիմադրություն կար։ Դաշնակցութիւնը ազգայնական կուսակցութիւն մըն էր, որ առաջատար դեր կատարեց Հայաստանի անկախութեան շարժումին մէջ։ Նրանք դեմ էին խորհրդային իշխանությանը և զինված ապստամբություն սկսեցին խորհրդային իշխանության դեմ։Խորհրդային իշխանությունները ապստամբությանը պատասխանեցին դաժան ռեպրեսիաներով։ Նրանք ձերբակալեցին և մահապատժի ենթարկեցին հազարավոր դաշնակցականների և ռեժիմի այլ ենթադրյալ հակառակորդների: Նրանք նաև բազմաթիվ դաշնակցականների և այլ հայերի աքսորեցին Սիբիր և Խորհրդային Միության այլ շրջաններ։Չնայած դիմադրությանը, խորհրդային իշխանություններին ի վերջո հաջողվեց հաստատել իրենց վերահսկողությունը Հայաստանի վրա։ 1920-ականների կեսերին դաշնակցական ապստամբությունը ջախջախվել էր, և սովետական կառավարությունը հաստատապես վերահսկում էր։Ներքին կյանք.Խորհրդային իշխանության օրոք Հայաստանն ապրեց տնտեսական և սոցիալական բուռն զարգացման շրջան։ Խորհրդային իշխանությունները մեծ ներդրումներ կատարեցին արդյունաբերության և գյուղատնտեսության մեջ, ինչպես նաև կառուցեցին նոր դպրոցներ, հիվանդանոցներ և սոցիալական այլ ենթակառուցվածքներ։ Այս ընթացքում հայերի մեծ մասի կենսամակարդակը զգալիորեն բարելավվել է։Այնուամենայնիվ, խորհրդային կառավարությունը նաև խիստ հսկողություն է սահմանել Հայաստանում կյանքի բոլոր ոլորտներում։ Խոսքի և հավաքների ազատություն չկար, և կառավարությունը ուշադիր հետևում էր բոլոր կրոնական և մշակութային գործունեությանը: Խորհրդային իշխանությունները նույնպես նպաստեցին Հայաստանի ռուսացմանը, և նրանք չխրախուսեցին հայոց լեզվի և մշակույթի օգտագործումը։Տարածքային խնդիրներ.Խորհրդային ժամանակաշրջանի ամենավիճելի հարցերից մեկը Հայաստանի տարածքային սահմանների հարցն էր։ Հայաստանն իր տարածքի զգալի մասը կորցրել էր Թուրքիային 1919-1920 թվականների հայ-թուրքական պատերազմում։ Խորհրդային կառավարությունը փորձեց Թուրքիայի հետ դիվանագիտական բանակցությունների միջոցով հետ վերցնել այդ տարածքի մի մասը, սակայն դա անհաջող էր։1921 թվականին խորհրդային կառավարությունը Թուրքիայի հետ ստորագրեց Կարսի պայմանագիրը, որով ճանաչվեց Թուրքիայի կողմից հայկական Կարսի, Արդահանի և Սուրմալուի նահանգների միացումը։ Այս պայմանագիրը մեծ հարված էր հայոց ազգային իղձերին, և այն այսօր մնում է վիճելի թեմա։Խորհրդային տարիներին ծագած մեկ այլ տարածքային խնդիր Լեռնային Ղարաբաղի հարցն էր։ Լեռնային Ղարաբաղը լեռնային շրջան է, որը հիմնականում բնակեցված է հայերով։ Այն գտնվում է Ադրբեջանի սահմաններում, սակայն հայկական բնակավայրերի երկար պատմություն ունի։1920 թվականին խորհրդային կառավարությունը Լեռնային Ղարաբաղին ինքնավար կարգավիճակ շնորհեց Ադրբեջանի կազմում։ Սակայն այս ինքնավարությունը մեծ մասամբ խորհրդանշական էր, և Ադրբեջանի կառավարությունն աստիճանաբար խաթարեց Լեռնային Ղարաբաղի հայ բնակչության իրավունքները։Հայաստանը Անդրկովկասյան Համադաշնության կազմում 1922-36թթ1922 թվականին Հայաստանը, Ադրբեջանը և Վրաստանը միավորվեցին՝ ստեղծելով Անդրկովկասյան Խորհրդային Դաշնային Սոցիալիստական Հանրապետությունը (ՍՍՖՍՀ): ՀՍՖՍՀ-ն Խորհրդային Միության բաղկացուցիչ հանրապետություն էր։ՀՍՖՍՀ-ն գոյատևեց մինչև 1936 թվականը, երբ այն լուծարվեց, և նրա բաղկացուցիչ հանրապետություններն ուղղակիորեն ենթարկվեցին խորհրդային իշխանությանը։ Ընդհանուր առմամբ, խորհրդային շրջանը Հայաստանի համար և՛ առաջընթացի, և՛ ռեպրեսիաների ժամանակաշրջան էր: Խորհրդային կառավարությունը մեծ ներդրումներ կատարեց Հայաստանի տնտեսության և սոցիալական ենթակառուցվածքների մեջ, և հայերի մեծ մասի կենսամակարդակը զգալիորեն բարելավվեց: Այնուամենայնիվ, խորհրդային կառավարությունը նաև խիստ հսկողություն է սահմանել Հայաստանում կյանքի բոլոր ոլորտների նկատմամբ և ճնշել քաղաքական այլախոհությունը և կրոնական ազատությունը: