Օրգանական նյութերի քիմիան
- Որո՞նք են կենդանի օրգանիզմի հիմնական տարրերը
Կենդանի օրգանիզմները բարդ համակարգեր են՝ կազմված տարբեր տարրերից, մոլեկուլներից և կառուցվածքային միավորներից, որոնք միասին աշխատում են կյանքը պահպանելու համար։ Կենդանի օրգանիզմի հիմնական տարրերն են ածխածինը (C), ջրածինը (H), թթվածինը (O), ազոտը (N), ծծումբը (S) և ֆոսֆորը (P): Այս տարրերը կազմում են կյանքի հիմքը կազմող օրգանական մոլեկուլների հիմնական մասը։
Կենսական տարրերը առաջացնում են բարդ օրգանական նյութեր(գլյուկոզ, սախառոզ, ֆրուկտոզ, օսլա, սպիտակուցներ, ածխաջրեր, ճարպեր, լիպիդներ և այլն)։ Որոնք ապահովում են կենդանի օրգանիզմի կենսագործունեիթյունը։
Առաջադրանք 1.
Որոշել կենսական տարրերի, մակրո տարրերի։ Ատոմի բաղադրությունը(միջուկում գտնվող պրոտոնների և նեյտրոնների քանակը և միջուկի կողքը պտտվող էլեկտրոնների քանակը) և էլեկտրոնային թաղանթի կառուցվածքը(բանաձևը, էլեկտրոնների բաշխումը ըստ էներգետիկ մակարդակների, քվանտային բջիջներով)։
Կենդանի օրգանիզմի կառուցվածքային միավորը կոչվում է բջիջ։ Բջջում պաուրնակող օրգանական նյութերն են՝ սպիտակուցները, ածխաջրերը, ճարպերը, լիպիդները, նուկլեինաթթուները։ 70% կազմում է ջուրը, ջուրը անօրգանական է։
Առաջադրանք 2.
Քանի՞ կիլոգրամ ջուր կա իմ օրգանիզմում։
Ամինաթթուների մասին, կենդանու օրգանիզմում, սպիտակուցների դերը մարդու օրգանիզմում, ինչ դեր են կատարում
- Ո՞րն է կենդանի օրգանիզմի կառուցվածքային միավորը
Կենդանի օրգանիզմի կառուցվածքային միավորը բջիջն է։ Բջիջները կյանքի հիմնական շինանյութերն են և լինում են տարբեր ձևերով՝ պարզ պրոկարիոտային բջիջներից (ինչպես բակտերիաները) մինչև բարդ էուկարիոտ բջիջներ (հայտնաբերված բույսերում, կենդանիներում և սնկերում): Բջիջները պարունակում են օրգանելներ և կառուցվածքներ, որոնք կատարում են հատուկ գործառույթներ, և դրանք շրջապատված են լիպիդային երկշերտ թաղանթով, որը բաժանում է բջջի ներքինը արտաքին միջավայրից։ - Ինչու՞ են գիտնականներն ասում. «Կյանքը՝ սպիտակուցների գոյության ձևն է»
«Կյանքը սպիտակուցների գոյության ձևն է» արտահայտությունը արտացոլում է կենդանի օրգանիզմների սպիտակուցների կարևորությունը: Սպիտակուցները կարևոր կենսամոլեկուլներ են, որոնք կատարում են մի շարք գործառույթներ, ինչպիսիք են քիմիական ռեակցիաների (ֆերմենտների) կատալիզացումը, կառուցվածքային աջակցությունը (կոլագենը), մոլեկուլների տեղափոխումը (հեմոգլոբին) և իմունային համակարգի հակամարմիններ: Սպիտակուցները ներգրավված են օրգանիզմի կենսագործունեության գրեթե բոլոր ասպեկտներում և անհրաժեշտ են մարմնի աճի, վերականգնման և պահպանման համար:
Որո՞նք են սպիտակուցների, ածխաջրերի, ճարպերի, նուկլեինաթթուների, վիտամինների գործառույթները կենդանի օրգանիզմում
Սպիտակուցներ. ֆերմենտները հեշտացնում են քիմիական ռեակցիաները, ապահովում են կառուցվածքային աջակցություն, տեղափոխում են նյութեր և կարգավորում մարմնում տարբեր գործընթացներ:
Ածխաջրեր. Ածխաջրերը էներգիայի առաջնային աղբյուր են և ծառայում են որպես որոշ օրգանիզմների կառուցվածքային բաղադրիչներ (օրինակ՝ բջջանյութը բույսերի բջիջների պատերին):
Ճարպեր (լիպիդներ): Լիպիդները ծառայում են որպես էներգիայի կուտակման մոլեկուլներ, ձևավորում են բջջային թաղանթներ և դեր են խաղում մեկուսացման և պաշտպանության գործում:
Նուկլեինաթթուներ. ԴՆԹ (դեզօքսիռիբոնուկլեինաթթու) և ՌՆԹ (ռիբոնուկլեինաթթու) պահպանում և փոխանցում են գենետիկական տեղեկատվությունը: Նրանք անհրաժեշտ են սպիտակուցների սինթեզի և բջիջների վերարտադրության համար:
Վիտամիններ. Վիտամինները օրգանական միացություններ են, որոնք հատուկ դեր են խաղում նյութափոխանակության գործընթացներում: Նրանք գործում են որպես ֆերմենտների կոֆակտորներ և անհրաժեշտ են մարմնի տարբեր գործառույթների համար: - Ինչպիսի՞ օրգանական և անօրգանական նյութեր կան կենդանի օրգանիզմում:
Օրգանական նյութեր.
Սպիտակուցներ
Ածխաջրեր
Լիպիդներ (ճարպեր)
Նուկլեինաթթուներ (ԴՆԹ և ՌՆԹ)
Վիտամիններ
Հորմոններ
Ֆերմենտներ
Ամինաթթուներ
Շաքարներ
Օրգանական թթուներ
Անօրգանական նյութեր.
Ջուր (H2O)
Հանքանյութեր (օրինակ՝ կալցիում, նատրիում, կալիում, երկաթ, մագնեզիում)
Էլեկտրոլիտներ (իոններ, ինչպիսիք են նատրիումը, կալիումը, քլորիդը)
Գազեր (օրինակ՝ թթվածին և ածխաթթու գազ)
Ֆոսֆատներ
Սուլֆատներ
Հետքի տարրեր (օրինակ՝ ցինկ, պղինձ)